Οδηγίες για γονείς παιδιού με αυτισμό

Βασικές οδηγίες για γονείς με παιδί στο φάσμα του αυτισμού:

Το παρόν ενημερωτικό φυλλάδιο είναι μετάφραση του αντίστοιχου ενημερωτικού φυλλαδίου “Basic guidelines for parents of children with an ASD” της National Autistic Society της Αγγλίας

Οδηγίες για:

Την τριάδα της διαταραχής

Άλλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδι

Το πώς πραγματοποιείται η επικοινωνία με ένα παιδί με αυτισμό

Την κατανόηση ενός παιδιού με αυτισμό

Τη δομή ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τον αυτισμό

Τη διαχείριση της συμπεριφοράς

Διορθωτικές ενέργειες στη συμπεριφορά του παιδιού

Πού μπορώ να αναζητήσω βοήθεια;

Η τριάδα των διαταραχών:

Ο αυτισμός όπως αναφέρεται και στον τίτλο του ενημερωτικού φυλλαδίου είναι φάσμα, με αποτέλεσμα παιδιά που βρίσκονται μέσα σε αυτό να παρουσιάζουν δυσκολίες με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό βαθμό. Παρόλ’ αυτά για να δοθεί η διάγνωση του αυτισμού στα παιδιά, πρέπει να έχουν δυσκολίες σε τρεις βασικούς τομείς οι οποίοι είναι γνωστοί ως «η τριάδα των διαταραχών». Οι τομείς αυτοί ακολουθούν:

Η επικοινωνία

Οι δυσκολίες στην επικοινωνία παρουσιάζονται ως εξής:

Καθυστέρηση ή απουσία του λόγου και παράλληλα δεν αναπτύσσεται άλλη μορφή επικοινωνίας για να τον αντικαταστήσει
Μπορεί να υπάρχει δυσκολία στη διατήρηση μιας συζήτησης. Δίνει την εντύπωση ότι απλά μιλά, χωρίς να απευθύνεται σε κάποιον ακόμα και αν κοιτά προς το μέρος του
Παρατηρείται στερεοτυπική και επαναλαμβανόμενη χρήση της γλώσσας, κυρίως σε θέματα που αποτελούν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του παιδιού
Το παιδί μπορεί να έχει τον τρόπο να επικοινωνήσει τις ανάγκες του αλλά δεν κατανοεί ότι οι λέξεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για να μεταφέρουν πληροφορίες συναισθηματικού και κοινωνικού τύπου
Παρατηρείται μειωμένη κατανόηση της μη λεκτικής επικοινωνίας
Υπάρχει κυριολεκτική κατανόηση των λέξεων και δυσκολία κατανόησης της ειρωνείας και του σαρκασμού
Εφόσον το παιδί μιλάει είναι πολύ αναλυτικό και σχολαστικό σε αυτά που λέει
Παρατηρείται αντιστροφή αντωνυμιών (για παράδειγμα, χρησιμοποιεί το «εσύ» αντί για το «εγώ» ή το «εμείς», ή μιλάει στο γ’ πρόσωπο για τον εαυτό του)
Κάνει σχόλια τα οποία συνήθως είναι άσχετα με την κατάσταση ή το θέμα της συζήτησης
Η διαταραχή επηρεάζει και τον εκφραστικό και τον αντιληπτικό λόγο
Υπάρχει δυσκολία ελέγχου του τόνου, του επιτονισμού και της χροιάς της φωνής.

Κοινωνική αλληλεπίδραση

Οι δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση μπορούν να παρουσιαστούν ως εξής:

Δυσκολία στη χρήση και την κατανόηση των μη λεκτικών συμπεριφορών, όπως είναι η βλεμματική επαφή, οι εκφράσεις προσώπου και οι στάσεις του σώματος
Δυσκολία στη δημιουργία σχέσεων με τους συνομηλίκους
Απουσία αυθόρμητης έκφρασης επιθυμίας να μοιραστεί το ενδιαφέρον του για κάτι, όπως για παράδειγμα δείχνοντας
Απουσία κοινωνικής και συναισθηματικής αμοιβαιότητας
Δυσκολία να σχετιστεί με τους άλλους
Συνήθως κάθε συναλλαγή είναι μονόπλευρη

Φαίνεται να υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι δυσκολίας στην κοινωνική αλληλεπίδραση στα παιδιά με αυτισμό. Έχουν ως εξής:

το απομονωμένο παιδί που φαίνεται να έχει αποσυρθεί και να είναι αδιάφορο για τους άλλους ανθρώπους. Το παιδί αυτό είναι δύσκολο να το παρηγορήσει κάποιος όταν είναι αναστατωμένο
το παθητικό παιδί, το οποίο δε φαίνεται να προσεγγίζει αυθόρμητα τους άλλους, αλλά θα δεχτεί την επαφή αν γίνει από κάποιον άλλον
το ενεργητικό αλλά περίεργο παιδί, το οποίο θα προσεγγίσει τα άλλα παιδιά αυθόρμητα αλλά συνήθως αυτό γίνεται με παράξενο ή ακατάλληλο τρόπο. Τα παιδιά αυτό συνήθως δεν δίνουν την πρέπουσα προσοχή στις αντιδράσεις των ανθρώπων που έχουν προσεγγίσει.

Τα παιδιά μπορεί να αλλάζουν μορφή αλληλεπίδρασης καθώς αναπτύσσονται.

Κοινωνική φαντασία

Οι δυσκολίες στον τομέα της κοινωνικής φαντασίας εκφράζονται με τους παρακάτω τρόπους:

Αδυναμία για φανταστικό παιχνίδι με αντικείμενα, παιχνίδια ή άλλους ανθρώπους.
Υπάρχει η τάση να προσηλώνεται το άτομο στις λεπτομέρειες των πραγμάτων στο περιβάλλον παρά στην κατανόηση όλης της εικόνας. Για παράδειγμα, να επικεντρώνεται στη ρόδα του αυτοκινήτου και όχι σε όλο το όχημα.
Παρατηρείται δυσκολία ενσυναίσθησης όπως επίσης και να μπει το άτομο στη θέση του άλλου.
Παρατηρούνται επαναλαμβανόμενες και στερεοτυπικές συμπεριφορές στις δραστηριότητες που εκτελεί. Οι συμπεριφορές αυτές μπορεί να έχουν διάφορες μορφές. Από μία πολύ απλή επαναλαμβανόμενη κίνηση του σώματος, όπως για παράδειγμα το χτύπημα των δακτύλων, μέχρι μία έντονη προσκόλληση σε συγκεκριμένα αντικείμενα ή ιδιαίτερο ενδιαφέρον για συγκεκριμένα θέματα όπως «ο Πόλεμος των Άστρων», τα δρομολόγια των τραίνων, οι ημερομηνίες και η αστρονομία.
Τα παιδιά με αυτισμό μπορεί να έχουν υπερβολική ακαμψία σκέψης και να αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στις αλλαγές. Μπορεί να επιμένουν συγκεκριμένα πράγματα να μένουν ίδια και σταθερά. Για παράδειγμα, οι άλλοι να κάθονται στις ίδιες θέσεις κάθε φορά στο βραδινό τραπέζι ή στο αυτοκίνητο, ή να χρησιμοποιούν τις ίδιες διαδρομές όταν πηγαίνουν σε ένα συγκεκριμένο μέρος.

Άλλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό

Κινητικός συντονισμός

Κάποια παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν δυσκολίες με την μίμηση και τον έλεγχο της κίνησης. Για παράδειγμα μπορεί η στάση του σώματός τους να είναι ιδιαίτερη, ή να περπατούν χοροπηδηχτά. Επίσης, μπορεί να δίνουν την εντύπωση ενός αδέξιου παιδιού και να δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν το αριστερά με το δεξιά και το πάνω με το κάτω.

Υπερευαισθησία

Σε κάποια παιδιά με αυτισμό παρατηρούνται ασυνήθιστες αντιδράσεις στις αισθητηριακές εμπειρίες. Για παράδειγμα, κάποια φαίνεται να είναι υπερευαίσθητα σε κάποιους ήχους όπως ο κεραυνός ή οι συναγερμοί των αυτοκινήτων. Κάποια άλλα παιδιά μπορεί να δίνουν διαφορετικά δείγματα υπερευαισθησίας όπως για παράδειγμα, μία ιδιαίτερα ανεπτυγμένη αίσθηση όσφρησης ή γεύσης. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα αισθητηριακά θέματα στον αυτισμό δείτε το ενημερωτικό φυλλάδιο The sensory world of autism.

Χρήσιμη βιβλιογραφία

Wilkes, K. (2005). The sensory world of the autistic spectrum: a greater understanding. NAS: London *

Χρήσιμη βιβλιογραφία μεταφρασμένη στα ελληνικά

Attwood, T. (1993). Γιατί ο Κρις το κάνει αυτό; Εκδόσεις: Αναζητώντας το μίτο της Αριάδνης, (Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων)

Wing, L. (1996) Το αυτιστικό φάσμα : Ένας οδηγός για γονείς και επαγγελματίες. Εκδόσεις: Αναζητώντας το μίτο της Αριάδνης, (Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων)

Πως πραγματοποιείται η επικοινωνία με ένα παιδί με αυτισμό

Κάποιες συγκεκριμένες μορφές επικοινωνίας φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές με τα παιδιά με αυτισμό.

Σιγουρευτείτε ότι έχετε όλη την προσοχή των παιδιών όταν τους μιλάτε. Χρησιμοποιείστε το όνομά τους έτσι ώστε να ξέρουν ότι μιλάτε σε εκείνα. Προσπαθήστε να μειώσετε όποιο θόρυβο υπάρχει στο περιβάλλον, όσο αυτό είναι εφικτό, όπως για παράδειγμα την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο όταν μιλάτε στο παιδί σας έτσι ώστε να μπορέσει να συγκεντρωθεί στις λέξεις σας.
Διατηρήστε τον λόγο σας απλό. Χρησιμοποιείτε μόνο τις απαραίτητες λέξεις. Για παράδειγμα αντί να πείτε «Θα μπορούσες σε παρακαλώ να έρθεις εδώ και να κάτσεις στην καρέκλα» δοκιμάστε να πείτε «Κώστα, κάτσε».
Μη δίνετε υποσχέσεις που δεν μπορείτε να κρατήσετε.
Τα παιδιά με αυτισμό συνήθως κατανοούν κυριολεκτικά τη γλώσσα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μπερδεύονται πολύ και κάποιες φορές να αναστατώνονται όταν χρησιμοποιεί κάποιος σαρκασμό ή ειρωνεία. Θα πρέπει επίσης να αποφεύγετε τη χρήση φράσεων όπως «δώσε μου ένα χεράκι», «έπεσα κάτω από τα γέλια», «με πέθανε…», κτλ.
Να χρησιμοποιείτε συγκεκριμένους όρους, ιδιαίτερα σε σχέση με τον χρόνο. Για παράδειγμα, αντί να πείτε «θα πάμε στα μαγαζιά σε λίγο», δοκιμάστε να πείτε «θα πάμε στα μαγαζιά στις 3μμ», ή αν το παιδί δεν ξέρει την ώρα «θα πάμε στα μαγαζιά μετά το μεσημεριανό».
Να είστε θετικοί. Να μη λέτε απλώς στο παιδί σας τι να μην κάνει, αλλά να του λέτε και τι να κάνει. Για παράδειγμα, αντί να του πείτε «μην πετάς όλα τα παιχνίδια σου στο πάτωμα», πείτε «βάλε τα παιχνίδια σου στο κουτί τους».
Δώστε στο παιδί περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστεί τις πληροφορίες. Κάποια άτομα με αυτισμό μπορούν να επεξεργαστούν τις ακουστικές πληροφορίες διαφορετικά ή πιο αργά από τους άλλους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι απαραίτητο να δώσετε επιπλέον χρόνο στο άτομο με αυτισμό να απαντήσει σε ένα αίτημα ή σε μία ερώτηση.
Χρησιμοποιείστε οπτική υποστήριξη. Κάποια άτομα με αυτισμό φαίνεται να επεξεργάζονται ιδιαίτερα καλά τα οπτικά ερεθίσματα σε αντίθεση με την επεξεργασία των πληροφοριών που μεταφέρονται προφορικά. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία επιλογών για να βοηθηθεί το παιδί να επικοινωνήσει με αυτό τον τρόπο. Για παράδειγμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φωτογραφίες ή σύμβολα για να το ενημερώσετε για το τι θα συμβεί μετά έτσι ώστε να ηρεμήσει το παιδί και να μην αγχωθεί για το απρόβλεπτο. (Η παρακάτω ιστοσελίδα έχει πάνω από 300 εικόνες οι οποίες μπορούν να εκτυπωθούν www.dotolearn.com ).

Χρήσιμη βιβλιογραφία

Potter, C. and Whittaker, C. (2000). Enabling communication in children with autism. Jessica Kingsley Publishers: London*

Savner, J. and Smith Myles, B. (2000). Making visual supports work in the home and in the community. Strategies for individuals with autism and Asperger syndrome. Autism Asperger Publishing Co: London*

H κατανόηση ενός παιδιού με αυτισμό

Στην προσπάθειά σας να επικοινωνήσετε με το παιδί σας με αυτισμό είναι σημαντικό να θυμάστε τους τρεις βασικούς τομείς που το παιδί δυσκολεύεται: την επικοινωνία, την κοινωνική αλληλεπίδραση και την κοινωνική φαντασία. Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας είναι να θυμάστε ότι τα παιδιά με αυτισμό έχουν ελλείμματα στην ικανότητα της Θεωρίας του Νου.

Η Θεωρία του Νου

Η θεωρία του νου είναι η ικανότητα του ατόμου να κατανοεί τις νοητικές καταστάσεις του άλλου, όπως τις πεποιθήσεις, τις επιθυμίες, τις προθέσεις και τα συναισθήματα. Βάσει της θεωρίας αυτής τα άτομα με αυτισμό δυσκολεύονται στα παραπάνω. Για παράδειγμα, δυσκολεύονται να φανταστούν τι μπορεί να σκέφτεται ή να αισθάνεται κάποιος άλλος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ελλειμματική ικανότητα ενσυναίσθησης, και δυσκολία πρόβλεψης του τι πρόκειται να κάνουν οι άλλοι. Τα παιδιά με αυτισμό σκέφτονται ότι ξέρετε ακριβώς αυτό που σκέφτονται και γνωρίζουν.

Παραδείγματα παιδιών με αυτισμό με δυσκολίες στη θεωρία του νου

Η Ιωάννα διψάει πολύ. Στο μυαλό της ξέρετε ότι διψάει και παρόλ’ αυτά συνεχίζετε αυτό που κάνετε χωρίς να δείχνετε ότι καταλαβαίνετε. Η Ιωάννα αναρωτιέται γιατί να ζητήσει κάτι να πιεί; Η Μαμά ξέρει ήδη πόσο στεγνός είναι ο λαιμός της και δεν της έχει προσφέρει τίποτα. Γιατί το να πει «θέλω κάτι να πιω» θα αλλάξει κάτι;
Ο Νίκος έπαιζε με τον Thomas το τραινάκι στην ομαδούλα που ήταν, όταν ένα άλλο παιδί του το άρπαξε. Ο Νίκος τότε χτύπησε το κορίτσι στο κεφάλι και τον χτύπησε κι εκείνο. Ο επικεφαλής της ομαδούλας επενέβη και ρώτησε τον Νίκο τι είχε κάνει. Εκείνος απάντησε ότι χτύπησε το κορίτσι. Στη συνέχεια ρώτησαν το Νίκο αν καταλαβαίνει πως μπορεί να αισθάνεται το κορίτσι που το χτύπησε. Εκείνος απάντησε ότι δεν ήξερε. Ύστερα του ζήτησαν να πει τι είχε συμβεί σε εκείνον. Εκείνος απάντησε ότι τον είχαν χτυπήσει και πονούσε και αυτό τον είχε αναστατώσει. Ο επικεφαλής τότε τον ξαναρώτησε πως μπορεί να νιώθει το κορίτσι. Εκείνος και πάλι δεν ήξερε.

Χρήσιμη βιβλιογραφία και πηγές

Howlin, P., Baron-Cohen, S. and Hadwin, J. (1998) Teaching children with autism to mind read: a practical guide. John Wiley & Sons Ltd: London*
Mind Reading CD*.

Χρήσιμη βιβλιογραφία και πηγές μεταφρασμένα στα ελληνικά

Gray, C. (2003). Κοινωνική Προσαρμογή. Εκδόσεις: Σαββάλας.

Η δομή ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τον αυτισμό

Κάποια παιδιά με αυτισμό είναι υπερευαίσθητα. Όποτε είναι εφικτό χρησιμοποιείτε χαμηλό φωτισμό και αποφεύγετε λάμπες φθορίου και γενικά έντονο φωτισμό. Τα παιδιά με αυτισμό μπορεί να έχουν επίσης υπερευαισθησία στους ήχους, ενώ μπορεί να είναι αρκετά θορυβώδη τα ίδια. Ο τρόπος που έχετε οργανώσει το σπίτι σας μπορεί να μειώσει τα επίπεδα ήχο. Για παράδειγμα, ένα χαλί μπορεί να είναι καλύτερη επιλογή από ένα γυαλιστερό κάλυμμα για το πάτωμα.

Έχει κατά καιρούς προταθεί ότι τα άτομα με αυτισμό βρίσκουν πιο βοηθητικό να βρίσκονται τα έπιπλα γύρω-γύρω στον χώρο, έτσι ώστε να υπάρχει στη μέση του δωματίου κενός χώρος. Η χρήση διαφορετικών χρωμάτων στους τοίχους, τα πατώματα και τα έπιπλα διευκολύνουν τα άτομα με αυτισμό να προσανατολιστούν στον χώρο. Καλό είναι η επίπλωση του σπιτιού να είναι σε ένα από τα απλά και βασικά χρώματα, διότι οι τεχνοτροπίες και τα μοτίβα μπορεί να είναι ιδιαίτερα διασπαστικά για το παιδί, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η νευρικότητα και το άγχος του.

Οι αναπαυτικές καρέκλες, οι σκηνές, τα πουφ και τα παπλώματα βοηθούν όλα να αισθανθεί το παιδί με αυτισμό πιο ήρεμο και ασφαλές.
Σιγουρευτείτε ότι το σπίτι σας είναι ασφαλές. Κάποια παιδιά μπορεί να δοκιμάσουν να σκαρφαλώσουν έξω από το παράθυρο ή να τρέξουν έξω στο δρόμο από την κεντρική έξοδο του σπιτιού, αφού έχουν αρκετά μειωμένη αίσθηση του κινδύνου. Αν το παιδί σας έχει την τάση να βγαίνει έξω από την πόρτα υπάρχουν συστήματα συναγερμού.
Καλό είναι να μην έχετε στο σπίτι δηλητηριώδης ουσίες, ούτε και φυτά.
Καλό είναι να έχετε κλειδαριές στα ντουλάπια.
Ένα παιδί με αυτισμό μπορεί να χρειάζεται να έχει τον προσωπικό του χώρο, όπως κάθε άλλο παιδί. Σιγουρευτείτε ότι υπάρχει κάποιο ασφαλές μέρος όπου θα μπορεί να μείνει μόνο του το παιδί.
Αν είναι εφικτό, δημιουργήστε έναν χώρο για σωματική δραστηριότητα τόσο μέσα όσο και έξω από το σπίτι. Το τραμπολίνο είναι δραστηριότητα ιδιαίτερα δημοφιλής στα παιδιά με αυτισμό.
Μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να έχετε οπτική υποστήριξη για το παιδί σας στο σπίτι. Για παράδειγμα, ένα πρόγραμμα με εικόνες για το τι πρόκειται να συμβεί μέσα στην ημέρα. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το ενημερωτικό φυλλάδιο ‘Using visual supports’.

Χρήσιμη βιβλιογραφία

Ένα ενημερωτικό φυλλάδιο σχετικά με το πώς να δημιουργήσετε ένα περιβάλλον φιλικό προς τον αυτισμό βρίσκεται www.autism.org.uk/nas/jsp/polopoly.jsp?d=299&a=9610

Διαχείριση της συμπεριφοράς

Κάποια παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν προκλητική συμπεριφορά. Αυτό είναι ένα μεγάλο κομμάτι και θα σας προτείναμε να συμβουλευτείτε τα βιβλία που προτείνονται στη βιβλιογραφία. Τα περισσότερα προβλήματα συμπεριφοράς είναι αποτέλεσμα των επικοινωνιακών δυσκολιών που βιώνουν τα άτομα με αυτισμό. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να σκεφτείτε ποια είναι η λειτουργία της συμπεριφοράς και να βρείτε τρόπους να διευκολύνετε το παιδί να επικοινωνήσει τους λόγους της συμπεριφοράς του με λόγια, με εικόνες ή με νοήματα ως μία πιο κατάλληλη συμπεριφορά. Παρακάτω θα δείτε κάποιες πολύ γενικές κατευθύνσεις.

Δοκιμάστε να εισάγεται ένα είδος ρουτίνας και δομής στην ημέρα του παιδιού σας. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας καταλαβαίνει τι θα συμβεί στη συνέχεια. Η χρήση φωτογραφιών ή εικόνων μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική.
Κρατάτε το λόγο σας. Από τη στιγμή που θα έχετε συμφωνήσει κάτι με το παιδί σας είναι σημαντικό να είστε σταθεροί σε αυτό. Προκαλείτε έντονο άγχος στο παιδί όταν ενώ περιμένει ότι κάτι θα συμβεί, τελικά δε συμβαίνει.
Δοκιμάστε να λάβετε προληπτικά μέτρα. Για παράδειγμα, σκεφτείτε πράγματα που θα τραβούσαν την προσοχή του παιδιού από οτιδήποτε είναι αυτό που το αναστατώνει.
Ενθαρρύνετε το παιδί να βγει έξω στον κήπο ή σε κάποιο ασφαλές μέρος όταν θυμώνει ή αναστατώνεται. Σιγουρευτείτε ότι μπορεί να πάει σε αυτό το μέρος εύκολα χωρίς να συναντήσει πολλά εμπόδια στον δρόμο του.
Συνδέστε με θετικό τρόπο τη συμπεριφορά του παιδιού. Αν, όταν το παιδί είναι νευρικό, πηγαίνει στην κουζίνα και σπάει πιάτα, βρείτε ένα θετικό τρόπο να συνδέσετε αυτή τη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, φυλάξτε σε μία κούτα σημαδεμένη, φτηνά πιάτα και βάλτε κάποιους κανόνες όπως «μπορείς να σπας αυτά τα πιάτα στο βάθος του κήπου».
Ακούστε το παιδί σας. Τα πιο λειτουργικά παιδιά με αυτισμό μπορεί να μπορούν να εκφράσουν με κάποιο τρόπο αυτό που τα αναστατώνει. Αυτό μπορεί να συμβαίνει την ίδια στιγμή, κάποιες ώρες ή μέρες αργότερα. Παρατηρείστε τη συμπεριφορά του παιδιού σας, και σημειώστε τυχόν πρότυπα. Τι προσπαθούν να σας πουν;
Να έχετε στο μυαλό σας το φαινόμενο του παγόβουνου. Μπορεί να παρατηρείτε μια συμπεριφορά, αλλά η υποκείμενη αιτία δεν είναι ξεκάθαρη. Όταν ένα παιδί αρχίζει να συμπεριφέρεται διαφορετικά αξιολογήστε αν έχουν γίνει αλλαγές στη ρουτίνα ή στο περιβάλλον του γενικότερα. Επίσης σκεφτείτε αν υπάρχει κάποιος ιατρικός λόγος πίσω από αυτή την αναστάτωση. Για παράδειγμα, το επαναλαμβανόμενο χτύπημα του κεφαλιού μπορεί κάποιες φορές να συμβαίνει όταν ένα παιδί έχει μόλυνση στο αυτί. Κατά τον ίδιο τρόπο, όταν ένα παιδί δαγκώνεται κάποιες φορές σημαίνει ότι έχει πονόδοντο.
Επιλέξτε τα σωστά κίνητρα. Σκεφτείτε τα πράγματα που κινητοποιούν τη συμπεριφορά του παιδιού σας. Με ποια πράγματα διασκεδάζει; Τι θα θεωρούσε επιβράβευση; Για κάποια παιδιά η χρήση των ιδιαίτερων ενδιαφερόντων τους μπορεί να αποτελεί πολύ ισχυρή επιβράβευση. Έτσι, για παράδειγμα, αν στο παιδί σας αρέσει πολύ να βλέπει βίντεο με τον Thomas το τραινάκι, επιτρέψτε του να δει ένα αφού έχει κάνει κάτι καλά ή έχει συμπεριφερθεί κατάλληλα.
Να είστε σταθεροί. Οποιαδήποτε στρατηγική και αν χρησιμοποιείτε με το παιδί σας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να είστε σταθεροί. Για να είστε αποτελεσματικοί θα πρέπει όλοι όσοι ασχολούνται μαζί του να χρησιμοποιούν την ίδια στρατηγική και ομιλία όταν απαντούν στη συμπεριφορά του παιδιού σας. Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά με αυτισμό να έχουν ξεκάθαρα όρια.

Χρήσιμη βιβλιογραφία

Clements, J. and Zarkowska, E. (2000). Behavioural concerns and autistic spectrum disorders: explanations and strategies for change. Jessica Kingsley Publishers: London*
Clements, J. (2005). People with autism behaving badly: helping people with autism move on from behavioural and emotional challenges. Jessica Kingsley Publishers: London *
May, F. (2005). Understanding behaviour. NAS: London* (Υπάρχει ως ενημερωτικό φυλλάδιο από το Autism Helpline.)
Whitaker, P. (2001). Challenging behaviour and autism: making sense - making progress. NAS: London

Δείτε τον τομέα της διαχείρισης συμπεριφοράς στην ιστοσελίδα της National Autistic Society www.autism.org.uk/nas/jsp/polopoly.jsp?d=1070

Χρήσιμη βιβλιογραφία μεταφρασμένη στα ελληνικά

Schopler, E. (1995). Εγχειρίδιο Επιβίωσης Γονέων: Ένας οδηγός για την επίλυση κρίσεων στον αυτισμό και τις συναφείς αναπτυξιακές διαταραχές. Εκδόσεις: Αναζητώντας το μίτο της Αριάδνης, (Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων

Διορθωτικές ενέργειες στη συμπεριφορά του παιδιού

Τα παιδιά με αυτισμό χρειάζονται καθοδήγηση για κατάλληλη συμπεριφορά

Καταλαβαίνει το παιδί σας τι έχει κάνει λάθος; Σιγουρευτείτε ότι ξέρει τι έχει κάνει λάθος και γιατί. Έτσι, για παράδειγμα αντί να του πείτε «Ήσουν άτακτος σήμερα» πείτε «Πήρες τις καραμέλες της αδελφής σου, δεν είναι δικές σου».
Επικεντρωθείτε στη συμπεριφορά και όχι στο παιδί. Πείτε στο παιδί αν είστε δυσαρεστημένοι με αυτό που έχει κάνει, και όχι με αυτό που είναι. Έτσι, για παράδειγμα, μην πείτε «Είσαι άτακτος», αλλά εξηγείστε του ότι αυτό που έκανε ήταν λάθος.
Να έχετε στο μυαλό σας ότι το παιδί σας με αυτισμό ίσως να μην μπορεί να μάθει από τις εμπειρίες του. Υπάρχει συνήθως μεγάλη δυσκολία αυτό που έχει μάθει σε μία κατάσταση να το εφαρμόσει σε μία άλλη. Το παιδί σας μπορεί να χρειάζεται πολύ ξεκάθαρες και συγκεκριμένες οδηγίες.
Ενισχύστε την καλή συμπεριφορά. Προσπαθήστε να επιβραβεύετε την καλή συμπεριφορά. Όπου είναι εφικτό αγνοήστε την ακατάλληλη συμπεριφορά. Οποιαδήποτε μορφή προσέλκυσης προσοχής, ακόμα και αν πρόκειται για επίπληξη μπορεί να αποτελεί ενίσχυση για το παιδί.
Ιδιαίτερες περιπτώσεις. Μπορεί να υπάρχουν στιγμές όπου ενώ το παιδί συμπεριφέρεται σωστά, να κάνει κάτι που δεν είναι σωστό. Μία παλινδρόμηση στη συμπεριφορά μπορεί να σημειωθεί σε στιγμές άγχους. Αν, για παράδειγμα, υπάρξει κάποια, έστω και ελάχιστη αλλαγή στη ρουτίνα ή το περιβάλλον του παιδιού.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Attwood, T. (1998). Asperger’s syndrome – a guide for parents and professionals. London: Jessica Kingsley Publishers. *

Hannah, L. (2001). Teaching young children with autistic spectrum disorders: a practical guide for parents and staff in mainstream schools and nurseries. NAS: London *

Hauser, C. (2005). Going to theshops: a guide for parents and carers. NAS: London *
Μπορείτε επίσης να το βρείτε ως ενημερωτικό φυλλάδιο στο Autism Helpline. Πληροφορίες στο site της National Autistic Society: www.nas.org.uk

Ives, M. και Munro, N. (2002). Caring for a child with autism. Jessica Kingsley Publishers: London *

Leicestershire County Council and Fosse Health Trust. (1998). Autism: how to help your young child. London: The National Autistic Society.*

Nguyen, A. (2006). Creating an autism friendly environment. NAS: London* Μπορείτε επίσης να το βρείτε ως ενημερωτικό φυλλάδιο στο Autism Helpline. Πληροφορίες στο site της National Autistic Society: www.nas.org.uk

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την παράγραφο: Από πού μπορώ να ζητήσω βοήθεια.

Αν κάποιο βιβλίο έχει (*) επικοινωνήστε με: Publication Department Distributors: Central Books Ltd 99 Wallis Road London E9 5LN

Tel: 0044 845 458 9911 ,Fax: 0044 845 458 9912

e-mail: nas@centralbooks.com για online αγορές: www.autism.org.uk/pubs

Από πού μπορώ να ζητήσω βοήθεια;

Από την τοπική ομάδα του EarlyBird

Επικοινωνήστε μαζί μας εδώ...

Μετάφραση – προσαρμογή στην ελληνική γλώσσα και για τις ανάγκες του blog

Λεπτίδη Χριστίνα

Ψυχολόγος
Αναπτυξιακή Ψυχολογία, MSc
Eξειδικευμένη στη θεραπεία οικογένειας
Πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια γονέων στον αυτισμό με τα προγράμματα EarlyBird, EarlyBird Plus και Cygnet

Οδηγίες για γονείς παιδιού με αυτισμό

Σελίδες

Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2018

Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2013

Τρίτη 2 Απριλίου 2013

Σάββατο 23 Μαρτίου 2013

Πληροφορίες